4 مورد مهمی که در آزمایش خون طب کار چک می شوند ؟
آزمایش خون یکی از مهمترین و پرکاربردترین آزمونهای پزشکی است که برای تشخیص بیماریها، نظارت بر سلامتی عمومی و تعیین درمانهای مناسب استفاده میشود. این آزمون با تحلیل اجزای خون از جمله سلولهای خونی، پلاسما و عوامل تشکیل کننده دیگر خون، اطلاعات مهمی را دربارهٔ وضعیت سلامتی ارائه میدهد. در ادامه، به طور مفصل به اجزای مختلف خون و نحوهٔ انجام آزمایش خون پرداخته میشود:
1. گلبولهای قرمز (هماتوکریت):
توضیحات: گلبولهای قرمز یا اریتروسیتها، سلولهایی هستند که در حمل اکسیژن و دیاکسید کربن در بدن نقش دارند. آنها دارای یک پروتئین به نام هموگلوبین هستند که اکسیژن را حمل میکند. هماتوکریت یکی از اصطلاحاتی است که میزان خون قرمز در نمونه خون را نشان میدهد و به عبارت دیگر، نسبت حجمی گلبولهای قرمز به حجم کل خون را مشخص میکند.
اهمیت:
-
کاهش هماتوکریت ممکن است به علت کاهش تولید خون (آنمیا)، خونریزی، افزایش تخریب خون و یا مشکلات دیگری مانند اختلالات نخاع استخوان یا کمخونی ناشی از کمبود آهن رخ دهد.
-
افزایش هماتوکریت ممکن است نشانگر بیماریهایی مانند پلیسیتمیا (افزایش غیرطبیعی در تعداد گلبولهای قرمز)، افزایش فشار خون، و یا کمبود اکسیژن به اندامها باشد.
2. گلبولهای سفید (لکوسیتها):
توضیحات: گلبولهای سفید یا لکوسیتها نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند. آنها علائم التهاب را در بدن تشخیص میدهند و علیه میکروبها و عوامل خارجی دیگر مبارزه میکنند. این سلولهای خونی در چهار نوع مختلف: نوتروفیل، لنفوسیت، مونوسیت و یونوسیت، که هر کدام وظایف خاص خود را دارند.
اهمیت:
-
نوتروفیلها: افزایش تعداد نوتروفیلها ممکن است نشانگر عفونت باشد، در حالی که کاهش آنها ممکن است به علت عفونتهای خطرناک باشد.
-
لنفوسیتها: افزایش یا کاهش تعداد لنفوسیتها میتواند به نشانگانی از بیماریهای خونی، عفونتها یا اختلالات ایمنی اشاره کند.
-
مونوسیتها: افزایش تعداد مونوسیتها ممکن است نشانگر عفونتهای ویروسی یا باکتریایی باشد.
-
یونوسیتها: این سلولهای خونی معمولاً در وضعیتهای نارسایی کبد یا کلیوی افزایش مییابند.
3. پلاکتها:
توضیحات: پلاکتها یا ترومبوسیتها سلولهای خونی هستند که نقش اساسی در فرایند لختهای دارند. آنها در تشکیل لختهها و تعمیر زخمها و شکستگیها و در عین حال در کنترل خونریزی نقش دارند.
اهمیت:
-
افزایش تعداد پلاکتها (ترومبوسیتوز) ممکن است به علت التهابات، آنمیا، کمخونی، و یا بیماریهای خونی دیگر باشد.
-
کاهش تعداد پلاکتها (ترومبوسیتوپنی) ممکن است به علت بیماریهای خونی مانند آنمیا، عفونتها، اختلالات کبدی و کلیوی، و یا استفاده از داروهای خاص باشد.
4. پلاسما:
توضیحات: پلاسما بخش مایع خون است که اکثراً از آب تشکیل شده و حاوی مواد مغذی، آنزیمها، هورمونها و فاکتورهای انعقادی مختلفی است. این مایع حاملی برای سلولها و عوامل دیگر خون است و نقش مهمی در حفظ تعادل مایعات و انتقال مواد مختلف در بدن دارد. پلاسما همچنین شامل پروتئینهای مختلفی است که برای حفظ فشار اسموتیک خون، مقابله با عفونتها، و حمایت از انعقاد خون لازم است.
اهمیت:
-
پروتئینهای پلاسما شامل البومین (که برای حمل مواد مغذی و دفاع از بدن در برابر عفونتها استفاده میشود)، گلوبولینها (که نقش مهمی در انتقال هورمونها، فاکتورهای انعقادی و سایر مواد دارند) و فیبرینوژن (که در فرایند انعقاد خون نقش دارد) میباشند.
-
اندازهگیری مقادیر پروتئینها، الکترولیتها، و دیگر مواد در پلاسما میتواند به تشخیص بیماریهایی نظیر بیماریهای کبدی، کلیوی، عفونتها و اختلالات متابولیکی کمک کند.
-
راهنمای کوتاه برای تفسیر نتایج آزمایش خون :
1. گلبولهای قرمز (هماتوکریت):
-
نرمال: معمولاً بین ۳۹٪ تا ۵۱٪ برای مردان و بین ۳۶٪ تا ۴۷٪ برای زنان.
-
افزایش: ممکن است نشانگر دیابت، آنمیا، یا افزایش فشار خون باشد.
-
کاهش: ممکن است نشانگر کمبود آهن، کمخونی، یا عفونت باشد.
2. گلبولهای سفید (لکوسیتها):
-
نرمال: معمولاً بین ۵٬۰۰۰ تا ۱۰٬۰۰۰ در هر میکرولیتر خون.
-
افزایش: ممکن است نشانگر عفونت، التهاب، یا بیماریهای خونی باشد.
-
کاهش: ممکن است نشانگر خلل در سیستم ایمنی، بیماریهای خونی، یا استفاده از داروهای خاص باشد.
3. پلاکتها:
-
نرمال: معمولاً بین ۱۵۰٬۰۰۰ تا ۴۵۰٬۰۰۰ در هر میکرولیتر خون.
-
افزایش: ممکن است نشانگر خونریزی، یا بیماریهای خونی باشد.
-
کاهش: ممکن است نشانگر بیماریهای خونی، کبدی یا کلیوی، یا استفاده از داروهای خاص باشد.
4. پلاسما:
-
نرمال: معمولاً حدود ۵۵٪ تا ۶۰٪ از حجم کل خون.
-
توضیحات: مواد مختلفی از جمله پروتئینها، الکترولیتها، و غیره را در خود جای میدهد که میتواند به تشخیص بیماریهای مختلف کمک کند.
توجه: نتایج آزمایش خون ممکن است با توجه به شرایط فردی و موقعیت های مختلف، متغیر باشند. برای تفسیر دقیق تر نتایج و انجام درمانهای مناسب، همیشه مشاوره پزشکی لازم است.
-